آیا تا به حال فکر کردهاید که ریشه رفتارهای ما در زندگی مشترک کجاست؟ چرا برخی افراد تشنه صمیمیت هستند و برخی دیگر از آن فرار میکنند؟ روانشناسی مدرن پاسخ این سوال را در انواع دلبستگی و تجربیات دوران کودکی ما میداند. در این مقاله، سفری به تاریخچه این مفهوم خواهیم داشت و تاثیر آن بر دلبستگی در روابط عاطفی امروزمان را بررسی میکنیم.
تاریخچهای عجیب: از پست کردن کودکان تا کشف نظریه دلبستگی
نظریه دلبستگی اولین بار توسط جان بالبی در انگلستان مطرح شد. در آن دوران، باورهای اشتباهی حاکم بود؛ مردم فکر میکردند اگر به گریه کودک توجه کنند یا او را در آغوش بگیرند، کودک لوس شده و هرگز مستقل نمیشود. حتی برای صرفهجویی در هزینههای سفر، کودکان را مانند یک کالا پست میکردند!
بالبی متوجه شد کودکانی که در دوران جنگ از مراقبت عاطفی محروم بودند، بدون هیچ دلیل فیزیکی از دنیا میرفتند. این مشاهدات تکاندهنده ثابت کرد که نیاز به پیوند عاطفی و ایجاد دلبستگی ایمن، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای بقای انسان است.
۳ رکن اساسی برای تجربه دلبستگی ایمن
برای اینکه یک فرد (چه کودک و چه بزرگسال) بتواند دلبستگی ایمن را تجربه کند، وجود سه ویژگی در طرف مقابل (والد یا پارتنر) حیاتی است:
-
در دسترس بودن: حضور فیزیکی و روانی در مواقع نیاز.
-
پاسخگو بودن: واکنش همدلانه به نیازها و احساسات.
-
متعهد بودن: اولویت دادن به رابطه و ایجاد حس امنیت.
در دلبستگی در روابط عاطفی بزرگسالان، این مفاهیم به این معناست که: «وقتی حالم بد است، پارتنرم در دسترس است، مرا مسخره یا بیاعتنایی نمیکند و من را به گزینههای دیگر ترجیح میدهد.»
بررسی دقیق انواع دلبستگی و تاثیر آنها بر رفتار ما
روانشناسان بر اساس میزان پاسخگویی به نیازها، انواع دلبستگی را به چهار دسته اصلی تقسیم میکنند:
-
۱. دلبستگی ایمن: ایدهآلترین حالت که در آن هر سه رکن (در دسترس بودن، پاسخگویی و تعهد) وجود دارد. این افراد در روابط خود احساس امنیت و اعتماد دارند.
-
۲. دلبستگی اضطرابی: افرادی که مدام نگران رها شدن هستند. در این حالت، فرد اگر پارتنرش حضور نداشته باشد، دچار اضطراب شدید شده و مدام به دنبال تایید است.
-
۳. دلبستگی اجتنابی: این افراد از نزدیکی بیش از حد میترسند. زمانی که مشکلی پیش میآید یا رابطه جدی میشود، برای محافظت از خود، عقبنشینی کرده و فاصله میگیرند.
-
۴. دلبستگی اضطرابی-اجتنابی: ترکیبی پیچیده از دو مورد قبل؛ فرد همزمان هم تشنه صمیمیت است و هم از آن وحشت دارد که باعث رفتارهای متناقض در رابطه میشود.
فهم این موضوع که شما در کدام یک از انواع دلبستگی قرار میگیرید، اولین قدم برای درمان الگوهای تکراری و مخرب در زندگی شماست.
یادگیری بیشتر: پادکست تحلیل سبکهای دلبستگی
اگر میخواهید بدانید چطور میتوانید سبک دلبستگی خود را به سمت دلبستگی ایمن سوق دهید، شنیدن این پادکست را به شما توصیه میکنیم. در این پادکست نیمساعته، خانم نریمانی (کارشناس ارشد مشاوره خانواده) به شکلی دقیق و کاربردی به بررسی این مطالب و تاثیر دلبستگی در روابط عاطفی پرداختهاند.
